Με δύναμη από τη Λάρισα, το ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου Λάρισας) φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος το Παραμυφικό, την πιο εμβληματική δημιουργία του, για δύο μόνο παραστάσεις, στις 19 και 20 Οκτωβρίου 2018.
Το έργο, σε σύλληψη, σκηνοθεσία και κείμενα του χαρισματικού Κώστα Λαμπρούλη, που πρωτοπαρουσιάστηκε με επιτυχία το 2013 στη Λάρισα, αναβιώνει πληρέστερο και ανανεωμένο σε συμπαραγωγή με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Ένα τεράστιο νυφικό και μια άφαντη, μυθική νύφη. Μια γαμήλια γιορτή που μετατρέπεται σε σαρκοφάγο καρναβάλι. Μια ονειρική τελετή που εξελίσσεται σε εφιάλτη. Με μια λέξη: Παραμυφικό!
Η παράσταση, προϊόν πολύμηνης, συλλογικής έρευνας και δημιουργίας, έχει τη μορφή σκηνικής σύνθεσης που αξιοποιεί όλα τα εκφραστικά μέσα του μουσικού θεάτρου, ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο εικαστικό αποτέλεσμα, διαμορφώνοντας ένα θέατρο που προκαλεί το ελεύθερο παιχνίδι των συνειρμών.
Πίσω από τις φόρμες του παραμυθιού, του λυρισμού και της αλληγορίας, το Παραμυφικό ξεδιπλώνει μια σύγχρονη και ανελέητη κοινωνική κριτική: η πάντοτε παρούσα –αλλά ποτέ φανερή– νύφη του Παραμυφικού μπορεί να είναι άνθρωπος, μπορεί όμως να είναι και ιδέα, πίστη ή κατάσταση. Μπορεί να είναι για τον θεατή καθετί που επιπόλαια υμνείται και μετά πετιέται, μια ένοχη αλήθεια ή ένας βολικός μύθος.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Η ιστορία του Παραμυφικού ξεκινάει το 2012, αμέσως μετά από δύο παραγωγές του ΣΜουΘ που έχουν ενδυναμώσει και ανανεώσει την ομάδα: το πολύ πολιτικό ΠΟΛΙΤΑΙ και το κοσμοπολίτικο EUtropia. Σε μια Ελλάδα που αναμασά αμήχανα τον νέο της ζόφο κι ο ένας δείχνει τον άλλο, εμείς αποφασίζουμε να στραφούμε στα μέσα μας και να βγάλουμε από το μπαούλο ένα τεράστιο, λαμπερά λευκό, μεταξωτό ύφασμα μιας παλιότερης παραγωγής. Το βαφτίζουμε νυφικό και γράφουμε την ιστορία του.
Στην αρχή, μας οδηγούν οι μουσικές και αυτοσχεδιάζουμε σκηνικές πράξεις. Δεν υπάρχουν ιδέες παρά μόνο εικόνες και ήχοι. Πολύμηνη δουλειά και έρευνα στη φόρμα. Σιγά σιγά το όνειρο, που έχει πάρει μορφή, μετατρέπεται σε εφιάλτη. Πώς να μείνουμε ανεπηρέαστοι από αυτό που συμβαίνει γύρω μας; «Οι δεκαπεντασύλλαβοι πολιτικοί μας στίχοι θέλαμε να είναι απολιτίκ και να μην κάνουν ρίμα». Μια γλυκιά «αποτυχία» που δίνει νόημα στους παλιάτσους μας και μας εξηγεί το όνειρο.
Αποφασίζουμε να μην αλλάξουμε ρότα. Εμπιστευόμαστε τη ροή της έμπνευσης. Εμπλουτίζουμε τις εικόνες και τη μουσική με λόγο, τόσο όσο να δεθούν μεταξύ τους οι συνειρμοί και το όνειρο να μείνει ανερμήνευτο. Πασχίζουμε να κρατήσουμε τους πολύπλευρους χαρακτήρες δισδιάστατους, όσο εκείνοι πασχίζουν να μας πουν τα μυστικά τους. Ταλαιπωρούμε το πανί κι αυτό μας ανταποδίδει την ταλαιπωρία του, σαν κατάρα. Δεν θα ξεμπλέξουμε ποτέ;
Για κάποιο λόγο, προφανώς, νιώθουμε οικεία πάνω του, μέσα του και κάτω από αυτό.
Και επιστρέφουμε σε αυτό, όπως ο απόδημος στη γενέτειρα.
Αναβιώνοντας το Παραμυφικό πέντε χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή του στη Λάρισα, εκπληρώνουμε μια υπόσχεση επιστροφής. Και μιας πικρής επιβεβαίωσης. Όσα μπαλώματα, σημάδια και λεκέδες κι αν ανακαλύπτουμε, ήταν εκεί και πριν, ανάμεσα στα άλλα τόσα. Τίποτα δεν έχει αλλάξει και η ιστορία της νύφης παραμένει ίδια. Είναι η ιστορία της συλλογικής μας δημιουργίας και της συλλογικής μας καταρράκωσης.
Κι όσο εμείς θα καταπιανόμαστε με το νυφικό, η νύφη θα συνεχίσει να μας κοιτά κατάματα. Κάτω απ' το πέπλο, το βλέμμα της θα περιμένει να διασταυρωθεί με το δικό μας. Όσο κι αν το αποφεύγουμε, δεν θα ξεμπλέξουμε ούτε και θα γλιτώσουμε. Ίσως, αν το αντικρίσουμε, ίσως να ταυτιστούμε.
Κώστας Λαμπρούλης
Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1969. Σπούδασε οικονομικά, δημιουργική γραφή και σκηνοθεσία κινηματογράφου στις Βρυξέλλες, όπου έζησε για μια δεκαετία. Από το 1997 έχει εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αλλά συνεχίζει να δραστηριοποιείται και στο εξωτερικό. Έχει συγγράψει κινηματογραφικά σενάρια ταινιών μεγάλου μήκους (Παιχνίδια στην Εδέμ Σ. Μπελέσση, Τρεις στιγμές Π. Σεβαστίκογλου), θεατρικά έργα και μιούζικαλ (Η ρακωδία των σκουπιδιών, Ωραίο φύλο, ε;, Το μιούζικαλ της πεντάρας, Παραμυφικό, Αλήθεια κ.ά.), μεταφράσεις και προσαρμογές θεατρικών έργων (Ντέιβιντ Μάμετ, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά.). Έχει σκηνοθετήσει τριάντα έργα πρόζας, μουσικού και λυρικού θεάτρου και διακαλλιτεχνικές περφόρμανς, με παραστάσεις σε Ελλάδα, Βέλγιο, Κύπρο, Γερμανία, Δανία, Ιταλία και Ουγγαρία, μεταξύ των οποίων Ολεάνα, Ρωμαίος και Ιουλιέττα, Όνειρο θερινής νυκτός, Τραβιάτα, Ο μαγικός αυλός, Κάρμεν (βραβείο Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών 2010), Ο κουρέας της Σεβίλλης, Οι γάμοι του Φίγκαρο, Present κ.ά. Είναι ιδρυτικό μέλος και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου) και της διεθνούς ομάδας Un-Label.
ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου)
Το ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου) είναι η μακροβιότερη και πιο δραστήρια ομάδα μουσικού θεάτρου στην ελληνική περιφέρεια. Δημιουργήθηκε το 2001, από μια παρέα νέων καλλιτεχνών που μόλις είχε επιστρέψει στη Λάρισα από το εξωτερικό. Σκοπός τους ήταν η δημιουργία μιας μόνιμης εστίας καλλιτεχνικής μύησης, έρευνας, δημιουργίας και έκφρασης για νέους και ενήλικες. Έκτοτε, από τα εργαστήρια του ΣΜουΘ έχει περάσει μια ολόκληρη νέα γενιά δημιουργών που συνδιαμορφώνει τις σύγχρονες παραστατικές τέχνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει υλοποιήσει δεκάδες παραγωγές μουσικού και λυρικού θεάτρου (Κάρμεν, Ο μαγικός αυλός, Ο κουρέας της Σεβίλλης, Πολίται, Παραμυφικό, Αλήθεια κ.ά.) συμβάλλοντας σημαντικά στην πολιτιστική ανάπτυξη της Λάρισας, έχει συμμετάσχει σε δεκάδες ευρωπαϊκές συμπράξεις και συμπαραγωγές (Eutropia, ArtS, Un-Label κ.ά.) ενώ συντονίζει καλλιτεχνικά δύο ετήσια φεστιβάλ, τον Μύλο Παραστατικών Τεχνών και την Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής στη Λάρισα. Το ΣΜουΘ είναι καταστατικό μέλος του διεθνούς δικτύου Roots & Routes, μέλος του Ιδρύματος Άννα Λιντ, και συνεργάζεται με διακεκριμένους οργανισμούς πολιτισμού και πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη.
Το έργο, σε σύλληψη, σκηνοθεσία και κείμενα του χαρισματικού Κώστα Λαμπρούλη, που πρωτοπαρουσιάστηκε με επιτυχία το 2013 στη Λάρισα, αναβιώνει πληρέστερο και ανανεωμένο σε συμπαραγωγή με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Ένα τεράστιο νυφικό και μια άφαντη, μυθική νύφη. Μια γαμήλια γιορτή που μετατρέπεται σε σαρκοφάγο καρναβάλι. Μια ονειρική τελετή που εξελίσσεται σε εφιάλτη. Με μια λέξη: Παραμυφικό!
Η παράσταση, προϊόν πολύμηνης, συλλογικής έρευνας και δημιουργίας, έχει τη μορφή σκηνικής σύνθεσης που αξιοποιεί όλα τα εκφραστικά μέσα του μουσικού θεάτρου, ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο εικαστικό αποτέλεσμα, διαμορφώνοντας ένα θέατρο που προκαλεί το ελεύθερο παιχνίδι των συνειρμών.
Πίσω από τις φόρμες του παραμυθιού, του λυρισμού και της αλληγορίας, το Παραμυφικό ξεδιπλώνει μια σύγχρονη και ανελέητη κοινωνική κριτική: η πάντοτε παρούσα –αλλά ποτέ φανερή– νύφη του Παραμυφικού μπορεί να είναι άνθρωπος, μπορεί όμως να είναι και ιδέα, πίστη ή κατάσταση. Μπορεί να είναι για τον θεατή καθετί που επιπόλαια υμνείται και μετά πετιέται, μια ένοχη αλήθεια ή ένας βολικός μύθος.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Η ιστορία του Παραμυφικού ξεκινάει το 2012, αμέσως μετά από δύο παραγωγές του ΣΜουΘ που έχουν ενδυναμώσει και ανανεώσει την ομάδα: το πολύ πολιτικό ΠΟΛΙΤΑΙ και το κοσμοπολίτικο EUtropia. Σε μια Ελλάδα που αναμασά αμήχανα τον νέο της ζόφο κι ο ένας δείχνει τον άλλο, εμείς αποφασίζουμε να στραφούμε στα μέσα μας και να βγάλουμε από το μπαούλο ένα τεράστιο, λαμπερά λευκό, μεταξωτό ύφασμα μιας παλιότερης παραγωγής. Το βαφτίζουμε νυφικό και γράφουμε την ιστορία του.
Στην αρχή, μας οδηγούν οι μουσικές και αυτοσχεδιάζουμε σκηνικές πράξεις. Δεν υπάρχουν ιδέες παρά μόνο εικόνες και ήχοι. Πολύμηνη δουλειά και έρευνα στη φόρμα. Σιγά σιγά το όνειρο, που έχει πάρει μορφή, μετατρέπεται σε εφιάλτη. Πώς να μείνουμε ανεπηρέαστοι από αυτό που συμβαίνει γύρω μας; «Οι δεκαπεντασύλλαβοι πολιτικοί μας στίχοι θέλαμε να είναι απολιτίκ και να μην κάνουν ρίμα». Μια γλυκιά «αποτυχία» που δίνει νόημα στους παλιάτσους μας και μας εξηγεί το όνειρο.
Αποφασίζουμε να μην αλλάξουμε ρότα. Εμπιστευόμαστε τη ροή της έμπνευσης. Εμπλουτίζουμε τις εικόνες και τη μουσική με λόγο, τόσο όσο να δεθούν μεταξύ τους οι συνειρμοί και το όνειρο να μείνει ανερμήνευτο. Πασχίζουμε να κρατήσουμε τους πολύπλευρους χαρακτήρες δισδιάστατους, όσο εκείνοι πασχίζουν να μας πουν τα μυστικά τους. Ταλαιπωρούμε το πανί κι αυτό μας ανταποδίδει την ταλαιπωρία του, σαν κατάρα. Δεν θα ξεμπλέξουμε ποτέ;
Για κάποιο λόγο, προφανώς, νιώθουμε οικεία πάνω του, μέσα του και κάτω από αυτό.
Και επιστρέφουμε σε αυτό, όπως ο απόδημος στη γενέτειρα.
Αναβιώνοντας το Παραμυφικό πέντε χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή του στη Λάρισα, εκπληρώνουμε μια υπόσχεση επιστροφής. Και μιας πικρής επιβεβαίωσης. Όσα μπαλώματα, σημάδια και λεκέδες κι αν ανακαλύπτουμε, ήταν εκεί και πριν, ανάμεσα στα άλλα τόσα. Τίποτα δεν έχει αλλάξει και η ιστορία της νύφης παραμένει ίδια. Είναι η ιστορία της συλλογικής μας δημιουργίας και της συλλογικής μας καταρράκωσης.
Κι όσο εμείς θα καταπιανόμαστε με το νυφικό, η νύφη θα συνεχίσει να μας κοιτά κατάματα. Κάτω απ' το πέπλο, το βλέμμα της θα περιμένει να διασταυρωθεί με το δικό μας. Όσο κι αν το αποφεύγουμε, δεν θα ξεμπλέξουμε ούτε και θα γλιτώσουμε. Ίσως, αν το αντικρίσουμε, ίσως να ταυτιστούμε.
Κώστας Λαμπρούλης
Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1969. Σπούδασε οικονομικά, δημιουργική γραφή και σκηνοθεσία κινηματογράφου στις Βρυξέλλες, όπου έζησε για μια δεκαετία. Από το 1997 έχει εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αλλά συνεχίζει να δραστηριοποιείται και στο εξωτερικό. Έχει συγγράψει κινηματογραφικά σενάρια ταινιών μεγάλου μήκους (Παιχνίδια στην Εδέμ Σ. Μπελέσση, Τρεις στιγμές Π. Σεβαστίκογλου), θεατρικά έργα και μιούζικαλ (Η ρακωδία των σκουπιδιών, Ωραίο φύλο, ε;, Το μιούζικαλ της πεντάρας, Παραμυφικό, Αλήθεια κ.ά.), μεταφράσεις και προσαρμογές θεατρικών έργων (Ντέιβιντ Μάμετ, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά.). Έχει σκηνοθετήσει τριάντα έργα πρόζας, μουσικού και λυρικού θεάτρου και διακαλλιτεχνικές περφόρμανς, με παραστάσεις σε Ελλάδα, Βέλγιο, Κύπρο, Γερμανία, Δανία, Ιταλία και Ουγγαρία, μεταξύ των οποίων Ολεάνα, Ρωμαίος και Ιουλιέττα, Όνειρο θερινής νυκτός, Τραβιάτα, Ο μαγικός αυλός, Κάρμεν (βραβείο Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών 2010), Ο κουρέας της Σεβίλλης, Οι γάμοι του Φίγκαρο, Present κ.ά. Είναι ιδρυτικό μέλος και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου) και της διεθνούς ομάδας Un-Label.
ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου)
Το ΣΜουΘ (Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου) είναι η μακροβιότερη και πιο δραστήρια ομάδα μουσικού θεάτρου στην ελληνική περιφέρεια. Δημιουργήθηκε το 2001, από μια παρέα νέων καλλιτεχνών που μόλις είχε επιστρέψει στη Λάρισα από το εξωτερικό. Σκοπός τους ήταν η δημιουργία μιας μόνιμης εστίας καλλιτεχνικής μύησης, έρευνας, δημιουργίας και έκφρασης για νέους και ενήλικες. Έκτοτε, από τα εργαστήρια του ΣΜουΘ έχει περάσει μια ολόκληρη νέα γενιά δημιουργών που συνδιαμορφώνει τις σύγχρονες παραστατικές τέχνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει υλοποιήσει δεκάδες παραγωγές μουσικού και λυρικού θεάτρου (Κάρμεν, Ο μαγικός αυλός, Ο κουρέας της Σεβίλλης, Πολίται, Παραμυφικό, Αλήθεια κ.ά.) συμβάλλοντας σημαντικά στην πολιτιστική ανάπτυξη της Λάρισας, έχει συμμετάσχει σε δεκάδες ευρωπαϊκές συμπράξεις και συμπαραγωγές (Eutropia, ArtS, Un-Label κ.ά.) ενώ συντονίζει καλλιτεχνικά δύο ετήσια φεστιβάλ, τον Μύλο Παραστατικών Τεχνών και την Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής στη Λάρισα. Το ΣΜουΘ είναι καταστατικό μέλος του διεθνούς δικτύου Roots & Routes, μέλος του Ιδρύματος Άννα Λιντ, και συνεργάζεται με διακεκριμένους οργανισμούς πολιτισμού και πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη.
ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
