Διονυσίου Σολωμού «Η Γυναίκα της Ζάκυθος»

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ Φιλίππων, παρουσιάζουν σε συνδιοργάνωση με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας και τον Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας τη Δευτέρα 9 Αυγούστου στις 9.00 το βράδυ, στους Κήπους της Οικίας του Μοχάμεντ Άλι το έργο του Διονυσίου Σολωμού «Η Γυναίκα της Ζάκυθος». 

Η ρυθμική πρόζα της Γυναίκας της Ζάκυθος είναι ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας και, για πολλούς αναγνώστες, το καλύτερο έργο του Σολωμού. 

Ο ποιητής το δούλεψε ξανά και ξανά από το 1826 έως το τέλος του 1833 φθάνοντάς το σε προχωρημένο βαθμό επεξεργασίας αλλά χωρίς να το ολοκληρώσει. Τα ίχνη της γραφής στο χειρόγραφό του δείχνουν τη σταδιακή ανάπτυξη του κειμένου και ξαφνικά έναν ριζικό ανασχεδιασμό της σύλληψής του με μια δραστική αλλαγή που δεν προλαβαίνει να αναπτυχθεί, γιατί το έργο, τότε ακριβώς, εγκαταλείπεται. 

Η Άννα Σωτηρούδη, ο Δημήτρης Ναζίρης και ο Κυριάκος Δανιηλίδης διαβάζουν το κείμενο στη δυναμική του εξέλιξη, στην εν προόδω κίνησή του, στις ραφές του, καθιστώντας ορατά τα διαδοχικά επίπεδα της σύλληψής του καθώς και ίχνη της διαδικασίας γραφής του. Ακούγεται η αφήγηση του Ιερομόναχου (Δ. Ναζίρης), ο λόγος της Γυναίκας (Α. Σωτηρούδη) και η φωνή του χεριού που γράφει (Κ. Δανιηλίδης), του Σολωμού, καθώς στο χειρόγραφο του έργου διορθώνει, προσθέτει, ανασχεδιάζει, άλλοτε στα ιταλικά και άλλοτε στα ελληνικά κάποτε και στις δύο γλώσσες συγχρόνως. 

Τις παραμονές της πτώσης του Μεσολογγιού, ο αφηγητής Ιερομόναχος Διονύσιος σατιρίζει μία σύγχρονή του γυναίκα για την ανήθικη και αντεθνική συμπεριφορά της και μέσα σε όραμα παρακολουθεί τον φρικτό μελλοντικό της θάνατο, τιμωρία αντάξια του βίου της. Πάνω σε αυτό τον κεντρικό πυρήνα που αναπτύσσεται σε ένα πρώτο κείμενο, προστίθεται στη συνέχεια νέο θεματικό υλικό για το πολιορκημένο Μεσολόγγι, μια έμμετρη προφητεία για την πτώση του, το σχέδιο μιας σκηνής με τον Ιερομόναχο και τους Ζακυνθινούς να ανησυχούν για την έκβαση της πολιορκίας, και ένα κεφάλαιο-κατακλείδα, με την άφιξη των εραστών της νεκρής πια Γυναίκας στο σπίτι της. Χτίζεται έτσι πιο έντονη η αντίθεση ανάμεσα στη δαιμονική και ανθέλληνα Γυναίκα και στο περιβάλλον της, το οικογενειακό, το κοινωνικό και το εθνικό, μέρος του οποίου είναι ο Ιερομόναχος. Αίφνης, η σύλληψη του έργου αλλάζει και όργανο του διαβόλου μοιάζει ότι θα είναι πια όχι μόνον η Γυναίκα αλλά και ο ίδιος ο Ιερομόναχος. Να τους κατευθύνει όλους ο Διάβολος, σημειώνει ο Σολωμός∙ μα δεν προχωρά.

Μήπως τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονταν; Μήπως η αφήγηση του Ιερομόναχου μας παρασέρνει εντέλει σε ένα σύμπαν όπου ο ίδιος αναλαμβάνει να εκπροσωπήσει το Καλό και η Γυναίκα το Κακό; Μήπως το Καλό και το Κακό δεν είναι πάντα εύκολο να διακριθούν;

*Η ανάγνωση στηρίχθηκε στην καινοτόμα έκδοση Διονυσίου Σολωμού, Η Γυναίκα της Ζάκυθος. Όραμα του Διονύσιου Ιερομόναχου, εγκάτοικου εις ξωκλήσι Ζακύνθου, εισαγωγή, αναλυτική έκδοση, σημειώσεις-σχόλια Ελένης Τσαντσάνογλου, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 1991 [τώρα: Διονύσιος Σολωμός, Η Γυναίκα της Ζάκυθος. Όραμα του Διονύσιου Ιερομόναχου, εγκάτοικου εις ξωκλήσι Ζακύνθου, εισαγωγή, κείμενο, γλωσσάρι Ελένη Τσαντσάνογλου, επιλεγόμενα Κατερίνα Τικτοπούλου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2017].

Επεξεργασία κειμένου: Κατερίνα Τικτοπούλου 

Σκηνοθεσία: Γλυκερία Καλαϊτζή

Διαβάζουν: Άννα Σωτηρούδη, Δημήτρης Ναζίρης, Κυριάκος Δανιηλίδης

- ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας 2510. 220876 – 7 (ώρες γραφείου)

- Κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών Δήμου Καβάλας (πρώην ΕΟΤ) Κεντρική Πλατεία, τηλ: 2510-620566, καθημερινά 10:00 - 14:00 και 18:00 - 21:00.

*Το 64ο Φεστιβάλ Φιλίππων θα πραγματοποιηθεί ακολουθώντας τις ειδικές οδηγίες των υγειονομικών αρχών, με προτεραιότητα τη δημόσια υγεία και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό και τους καλλιτέχνες.