Διονύσιου Σολωμού, Η Γυναίκα της Ζάκυθος

Το έργο γράφτηκε στη Ζάκυνθο, με αφορμή τα φοβικά αισθήματα που κατέκλυσαν τον Σολωμό, όταν είδε κάποιες Γυναίκες από το πολιορκημένο Μεσολόγγι να αντιμετωπίζουν κατάμουτρα τη λεκτική βία από μια δύσμορφη, εμπαθή Γυναίκα του νησιού, επειδή της ζητούσαν τρόφιμα για τους έγκλειστους άνδρες τους. Γεγονός που προκάλεσε αρχικά τρόμο και απογοήτευση στον Ποιητή που δεν μπόρεσε να υπερασπισθεί επί τόπου αυτές τις Μεσολογγίτισσες.

Μ' αυτό το έργο του όμως λυτρώθηκε, γιατί ανίχνευσε το δικό του αίσθημα του φόβου για το «κακό», και φέρνοντας στο φως τις αιτίες του, μας άφησε μια διαχρονική παρακαταθήκη ανθρωπισμού και αυτογνωσίας.

Διδασκαλία Ερμηνείας, Δραματουργία–Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης

Μουσική Σύνθεση: Βαγγέλης Γιαννάκης

Σχεδιασμός Ενδύματος, Μακέτες: Αριστείδης Πατσόγλου

Σχεδιασμός φωτισμών: Δ. Αβδελιώδης

Χειριστής Ήχου – Φώτων: Νίκος Επίσκοπος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου

Ο Σκηνοθέτης, μέσω της κορυφαίας Κατερίνας Γκατζόγια, μπόρεσε να μας δώσει όλο αυτό. Ένα τρομακτικό ταξίδι, μα ταυτόχρονα ένα ταξίδι που δεν πρόκειται να λησμονήσουμε ποτέ. Μετρώντας βήματα μαζί με την ερμηνεύτρια, μετρούσαμε ταυτόχρονα τα σκαλοπάτια που μας οδηγούσαν στην κόλαση του φόβου και της λυτρωτικής κάθαρσης.

“Ο Αβδελιώδης διαφώτισε το έργο του Σολωμού και με την παράστασή του κράτησε καθηλωμένο το κοίλον του θεάτρου. Η ηθοποιός Κατερίνα Γκατζόγια, μέσα στον υποβλητικό φωτισμό, έδωσε στην κάθε λέξη το ειδικό βάρος της, συντόνισε την ανάσα της με τον ρυθμό του Ιερομόναχου, υπέβαλε, μάγεψε και καταγοήτευσε τους θεατές.”

“Ο Δ. Αβδελιώδης συμπύκνωσε όλα τα πρόσωπα σε ένα μόνο, δαιμονικό και αγγελικό, χαρίζοντάς του τρομερή ένταση, δύναμη και ορμή. Σε μια μετωπική διδασκαλία, πρόσωπο με πρόσωπο, σαν σπουδή σε κόκκινο, σπουδαίου μεταβυζαντινού τεχνίτη. Με ένσαρκο λόγο σωματοποιημένο, αποκαλυπτικό, με κυρίαρχη την εκλεκτή και γεμάτη νόημα ερμηνεία της Κατερίνας Γκατζόγια.” Λέανδρος Πολενάκης 

“Εις πείσμα των καιρών, ο Δ.Αβδελιώδης επιμένει ελληνικά, παγκόσμια. Ενάντια σε κάθε προσπάθεια ισοπέδωσης και ακύρωσης των πολιτιστικών προϊόντων του παρελθόντος. Η ηθοποιός Κατερίνα Γκατζόγια φιλοτέχνησε ένα αφήγημα γέμον ρυθμών και με μια φωνητική επιμονή που ξεπερνούσε την πεποικιλμένη ορθοφωνία, προσομοιάζουσα με φυσική, ανθρώπινη, καθημερινή λαλιά.”

“Το βαθύ θεολογικό, μεταφυσικό πλέγμα εξυφαίνεται μυσταγωγικά από τον σκηνοθέτη, Δήμο Αβδελιώδη, ο οποίος με τα λιτά, μα επιβλητικά του στοιχεία, μας μεταφέρει στο επίκεντρο της ιστορίας. Η πρωταγωνίστρια Κατερίνα Γκατζόγια, με προσήλωση και μαεστρία μπαίνει βαθιά στο ρόλο του κεντρικού αφηγητή, του Διονύσιου Σολωμού, αλλά και της κεντρικής του ηρωίδας, της Γυναίκας της Ζάκυθος.” Καταφέρνει, ως ιέρεια επί σκηνής στο Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης να μεταφέρει το πνεύμα της Γυναικός της Ζάκυθος και να εξαγνίσει το νου από την άβυσσο της ψυχικής οδύνης.Γιατί μόνο το φως καθαίρει την ψυχή.

Κριτικός θεάτρου – Λογοτεχνίας

“Η σκηνοθεσία με φιλοσοφικό πνεύμα και καλλιτεχνική μαεστρία αναδεικνύει από τη μια τον ιδεαλισμό και από την άλλη τη μουσικότητα των φράσεων που αποτύπωσε ο Σολωμός στη Γυναίκα της Ζάκυθος. Η ερμηνεία της Γκατζόγια αναβλύζει ασυγκράτητη και πηγαία σαν θεόπνευστη διδαχή. Μια δωρική παρουσία με βιβλικό ύφος, από τη μια Ιερομόναχος και από την άλλη Γυναίκα σμιλεύει τους ρόλους που υποδύεται όπως ο γλύπτης το έργο του.“ 

“Η προσφορά του Δήμου Αβδελιώδη στο θέατρο είναι τεράστια. Με το έργο του αυτό γίνεται και εξαιρετικά επίκαιρος, δίνοντάς μας τροφή για Σκέψη. Η ηθοποιός Κατερίνα Γκατζόγια είναι συγκλονιστική. Αν «ηθοποιός σημαίνει φώς», όπως μας βεβαίωνε ο Χατζιδάκις ο ηθοποιός σημαίνει φως, κι αν ακόμα ηθοποιός σημαίνει φωνή, η Γκατζόγια τα έχει και τα δύο.” με διδασκαλία Αβδελιώδη.”

Το έργο αυτό του Σολωμού είναι κυριολεκτικά ο αντίποδας σε όλο τ' άλλο του έργο, στο οποίο αναπλάθει ποιητικά αυτό που παρατηρεί και νοιώθει για τους άλλους και για τον κόσμο.

Με τη «Γυναίκα της Ζάκυθος*» είναι η πρώτη φορά που στρέφει την προσοχή του αποκλειστικά στον ίδιο του τον εαυτό, για να καταλάβει τι είναι αυτό που τον φοβίζει. Έτσι καταφέρνει να μας κάνει κι εμάς να νοιώσουμε πως αυτό που μας τρομάζει και το εκλαμβάνουμε σαν «κακό» δεν είναι αυτό ακριβώς που φαίνεται ή ακούγεται, αλλά ο λάθος τρόπος που εμείς το διαχειριζόμαστε.

Ποιητική Αδεία λοιπόν, µδανείζεταιΆ το προσωπείο του Αγίου Διονυσίου του ιερομόναχου - που ήταν ιστορικό πρόσωπο κι έζησε έως τα 172 του χρόνια σΆ ένα μοναστήρι της Ζακύνθου - για να κοιτάξει μέσα απ' τα μάτιαενός Αγίου το «κακό», που εδώ ταυτίζεται μΆ αυτήν την δύσμορφη και βάναυση Γυναίκα της Ζάκυθος όταν την είδε ν' αποδιώχνει εξευτελιστικά τις πρόσφυγες γυναίκες του Μεσολογγιού.

Το ότι κοιτάζει μέσα απΆ τα μάτια ενός Αγίου, απελευθερώνει τον ποιητή Σολωμό και τον μεταφέρει σαν πνεύμα, να βλέπει τις τελευταίες στιγμές αυτής της Γυναίκας, λίγο πριν κρεμαστεί η ίδια μ' ένα ζωνάρι. Μέσα σ' αυτόν τον λίγο χρόνο διαπιστώνει, πως η Γυναίκα που όλοι φοβούνταν σαν «το κακό», όχι μόνο δεν είχε καμιά τέτοια δύναμη, αλλά απεναντίας ζούσε η ίδια μέσα στον φόβο και την σύγχυση.

Κατά προέκταση υποβάλει την ιδέα πως το «κακό» δεν είναιο προφανής εχθρός, όπως οι Τούρκοι εδώ που πολιορκούνε το Μεσολόγγι κι είναι ένα πραγματικό δεδομένο, που μπορεί κανείς να το υπολογίσει ψύχραιμα και να το αντιμετωπίσει με δική του βούληση κι απόφαση, όπως κι έγινε άλλωστε με τιμή κι ελευθερία και καταγράφηκε ως νικηφόρο πνευματικό γεγονός στην παγκόσμια ιστορία, με την άφοβη και λυτρωτική Έξοδο των πολιορκημένων, αφού διασώθηκαν γύρω στα 1500 άτομα, που θα έχαναν τη ζωή τους είτε από την πείνα, είτεαπό την εξευτελιστική σφαγή.

Άρα το πραγματικό «κακό» είναι η κατάληψη του μυαλού μας απ' τον φόβο, ένα συναίσθημα ανωριμότητας κι ανευθυνότητας, που δημιουργεί σύγχυση κι απουσία ορθολογικής σκέψης και δράσης, και που ποτέ δεν πρέπει να το αφήσουμε να γίνεται η αιτία να χάνουμε την

δύναμη της Αλήθειας(της άνευ όρων πίστης και αγάπης στον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας), το μόνο ανίκητο όπλο που μας θωρακίζει από τον οποιονδήποτε πραγματικό ή φαντασιακό μας εχθρό.